رویكردهای مشاركتی بخش كشاورزی با قالب های سنتی در فرآیند تحولات اجتماعی، اقتصادی كشور درطی چند دهه اخیر متحول شده اند و بتدریج شاهد ظهور انواع تشكل های مردمی رسمی در قالب شركت های تعاونی، انجمن ها، صنف ها و. در بخش كشاورزی هستیم .
گستردگی و تنوع زیادی در تشكلهای بخش كشاورزی وجود دارد كه هركدام دارای ماهیت، كاركرد، ویژگی حقوقی، مأخذ قانونی، مرجع صدور مجوز، محل ثبت تشكل و. متفاوت می باشند.
ازجمله تشكلهای موجود و فعال بخش كشاورزی و روستایی كشور در حال حاضر می توان به تعاونی های تولید كشاورزی، تعاونی های روستایی، تعاونی های كشاورزی، تشكلهای هماهنگی و حمایتی بخش كشاورزی ، تشكلهای خبرگان كشاورزی و اتحادیه های تعاونی ها در سطوح ملی، استانی و شهرستانی، تشكلهای صنفی، شركتهای سهامی زراعی، خانه كشاورز، شركتهای خدمات فنی و مهندسی كشاورزی و نظام صنفی كارهای كشاورزی اشاره داشت كه هركدام دارای اهداف و وظایف مخصوص به خود می باشند.
شركتهای تعاونی(تحت پوشش قانون تعاون)
شركت تعاونی شركتی است كه از اشخاص حقیقی یا حقوقی كه به منظور رفع نیازمندیهای مشترك و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاءاز طریق خودیاری و كمك متقابل و همكاری آنان موافق اصولی كه در قانون مصرح است، تشكیل می شود.
شركت های تعاونی به لحاظ نوع فعالیت به دو دسته تقسیم می شوند :
الف- شركت تعاونی تولید ب- شركت تعاونی توزیع
در شركت تعاونی، تعدد نوع و موضوع فعالیت با ارائه طرح پیشنهادی مجاز است.
شركت های تعاونی به لحاظ عضویت به دو دسته تقسیم عام و خاص تقسیم می شوند.
تشكل خبرگان كشاورزی
تشكل خبرگان كشاورزی یك سازمان غیردولتی، غیری و غیرانتفاعی است . این تشكل در سطح ملی تحت عنوان مجمع، در استانها تحت نام كانون استانی و در شهرستانها به عنوان انجمن سازماندهی شده است. مهمترین اهداف خبرگان كشاورزی عبارتند از:
ـ سازماندهی برگزیدگان و افراد مرجع محلی در كشاورزی كشور به منظور ایجاد تعامل و ارتباط مداوم (در سطوح شهرستان، استان و كشور) در راستای توسعه ظرفیتهای اجتماعی، فنی، اقتصادی و تكنولوژیك در بخش كشاروزی
ـ فراهم آوردن بستر مناسب برای ارتقای سطح دانش تولیدكنندگان، از طریق انتقال روشها و شیوه‌های جدید و كارآمد و تجارب ملی و بین‌المللی
ـ توسعه توانایی‌ها و بهبود مدیریت بخش كشاورزی، از طریق گسترش تشكلهای تولیدی، خدماتی، آموزشی
ـ ایجاد شرایط مساعد برای حمایت‌از تولیدكنندگان و بهره‌برداران بخش كشاورزی
تشكل هماهنگی و حمایتی تشکل‌های بخش کشاورزی
تشكل هماهنگی و حمایتی تشکل‌های بخش كشاورزی یك تشكل غیر دولتی، غیر ی و غیر انتفاعی بوده و همانند تشكل خبرگان كشاورزی در مرکز تحت عنوان مجمع و در استانها و شهرستانها به ترتیب تحت عنوان كانون و انجمن سازماندهی گردیده است. از اهم وظایف این تشكل می توان به مواد زیر اشاره داشت:
- حمایت و تقویت تشکل‌های بخش کشاورزی و بهره‌گیری از مکانیزم‌های مناسب جهت توسعه و ارتقاء کیفی و کمی و تقویت بنیه آنها در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی
- تدوین ضوابط و شرایط و معیارهای لازم به منظور حمایت‌های قانونی از تشکل‌های بخش کشاورزی و تلاش در رفع موانع موجود و تجهیز و راه اندازی و فعال نمودن آنها
- نهادینه کردن جایگاه تشکل های بخش کشاورزی و تاکید بر نقش این تشکل‌ها در رشد کشاورزی
- فرهنگ‌سازی و اطلاع رسانی به موقع و کافی در بین اعضا تشکل‌ها و اعتقادی نمودن تشکل‌ها برای اعضا به منظور پیشبرد اهداف حمایتی
- تلاش در جهت ایجاد استقلال در تشکل‌ها و کاهش تصدی‌گری دولت
نظام صنفی كارهای كشاورزی
با تصویب قانون تاسیس سازمان نظام مهندسی كشاورزی و منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران» در تیرماه سال 1380، زمینه لازم برای تدوین نظام صنفی كارهای كشاورزی فراهم شد در 17 مردادماه سال 1386 آیین‌نامه نظام صنفی كارهای كشاورزی تصویب و در 20 خرداد ماه سال 1387 برای اجرا به وزارتخانه های جهاد كشاورزی، بازرگانی، دادگستری و كار ابلاغ شد.
اهم كاركردهای نظام صنفی كارهای كشاورزی به شرح زیر می باشند:
- هویت یافتن مشاغل بخش کشاورزی.
- ایجاد امكان در دفاع از حقوق و منافع صنفی كشاورزان.
- نظارت برفعالیتها و شناسایی ورسیدگی به تخلفات اعضاءصنف.
- ایجاد امكان در هماهنگی و ارتباط با سایر نهادهای مؤثر در فرآیند تولید تا فروش و بازار رسانی محصولات كشاورزی از جمله اتاقهای بازرگانی.
- دخالت درزمینه قیمت گذاری و تعیین نرخ های مصوب محصولات بخش كشاورزی.
- دفاع از حقوق و منافع صنفی اعضاء
شركت های تعاونی تولید روستایی
تعاونی تولید نوعی نظام بهره برداری كشاورزی است. این نظام در شكل حقوقی یك تشكل اقتصادی تولیدی غیردولتی كه از مدیریتی نسبتاً علمی وتخصصی برخوردار است می باشد. در این تشكل با اتكا به نیروی مردمی (اعضاء) و با تصمیمات مشاركت جویانه از طریق مجامع عمومی و هیئت مدیره، ضمن حفظ اصل مالكیت فردی با انگیزه های فردی وخانوادگی تأسیس و فعالیت می نماید.
بعد از اصلاحات ارضی سال 1341 برای رفع مشكل خردی و پراكندگی قطعات اراضی مزروعی و مسئله اعمال مدیریت صحیح و بكارگیری روشهای پیشرفته در آن زمان اقدام به تشكیل شركتهای تعاونی تولید روستایی شد. تا پایان سال 1391 تعداد تعاونیهای تولید روستایی به 1339 شركت رسیده است. در شركتهای تعاونی تولید كشاورزی سعی شده است با یكپارچه سازی و تجهیز و نوسازی اراضی حد و مرز زمین هر خانوار به عنوان جزئی از یك قطعه زمین بزرگ حفظ گردد. این امر امكان كاربرد روشها، فنون و ابزار و ماشین آلات نوین، كاهش هزینه ها و افزایش بهره وری با حفظ استقلال و انگیزه های فردی را فراهم می سازد.
تعاونی های روستایی
شبكه گسترده تعاونیهای روستایی دارای 2795 شركت تعاونی روستایی با تعداد اعضای 4394514 نفر عضو می باشند كه به نوبه خود در تعداد 303اتحادیه شهرستانی سازماندهی شده اند.
اتحادیه های تعاونی های روستایی شهرستانی در سطح هر استان تشكیل اتحادیه استانی را داده اند، تعداد این اتحادیه ها در حال حاضر 30 اتحادیه استانی می باشد. تعاونیهای روستایی چند منظوره بوده و به فعالیتهای مختلف خدماتی، تولیدی، بازرگانی و ترویجی می پردازند توزیع وامهای معیشتی به اعضاء ، توزیع سوخت، توزیع كود شیمیایی و سایر نهاده های كشاورزی نظیر سموم دفع آفات، بذور گیاهی، ماشین آلات كشاورزی و قطعات یدكی آنها، توزیع كلیه كالاهای كوپنی روستاییان نظیر برنج، روغن نباتی، قندوشكر، آرد و همچنین خرید تضمینی محصولات كشاورزی به میزان قابل توجهی از طریق این تعاونیها صورت می پذیرد. علاوه بر آن خرید وفروش محصولات غیر تضمینی وتهیه وتدارك كالاهای مصرفی و مواد غذایی مورد نیاز روستاییان در بیش از یازده هزار فروشگاه تعاونی این شركتها صورت می گیرد.
تعاونی های كشاورزی
به منظور پاسخگویی به نیازهای تخصصی كشاورزان ، سازمان مركزی تعاون روستایی ایران از سال 1364 اقدام به تأسیس و توسعه تشكلهای تخصصی تحت عنوان شركتهای تعاونی كشاورزی نمود و تا کنون تعداد این تعاونیها به 2051 شركت رسیده است كه با تعداد 1134128 نفر عضو در زمینه توسعه كشاورزی فعالیت دارند. برای هماهنگی بیشتر بین شركتهای تعاونی كشاورزی وتأمین نیازمندیهای مشترك آنها تعداد 104 اتحادیه تعاونی كشاورزی نیز تأسیس گردیده است . تعاونیهای كشاورزی در زمینه های مختلف تولیدی، فرآوری و خدماتی فعالیت می نمایند.
این تعاونیها شامل تعاونی مرغداران ، دامداران ، گندم كاران ، باغداران ، زیتون كاران ، بادام كاران ، زنبورداران، مرتعداران ، كمباین داران ، مكانیزاسیون ، گل و گیاه ، زعفران كاران ، سیب زمینی كاران ، پسته كاران ، چای كاران، نوغان داران و سایر تعاونیها می باشد كه فعالیتهای مختلفی را حسب ضرورت و نیاز جوامع روستایی بعهده گرفته اند.
خانه کشاورز
هدف خانه كشاورز سازماندهی و هماهنگ نمودن كشاورزان سراسر كشور به منظور حمایت و احقاق حقوق حقه انسانی، اجتماعی، ی، فرهنگی، اقتصادی كشاورزان ایران میباشد.
اركان خانه عبارتند از :
1ـ كنگره 2ـ شورا 3ـ دبیركل 4ـ دفتر ی 5 ـ بازرسان 6 ـ هیأت‌های اجرایی استان ، شهرستان و دهستان.
برخی اهداف ذكر شده خانه كشاورز در مرامنامه این خانه عبارنتد از:
- تلاش خانه كشاورز در راستای توسعه ی، اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران به ویژه بخش كشاورزی در چارچوب قانون اساسی و قوانین موضوعه
- تاكید بر ضرورت قانون گذاری و قانونمندی در جهت جلوگیری از به اراضی كشاورزی و ممانعت از استفاده های نادرست از منابع طبیعی در راستای تامین عدالت اجتماعی
- تبدیل كشاورزی سنتی به كشاورزی پیشرفته و پایدار با استفاده از فن آوری نوین مناسب و كاربرد منطقی نهاده های كشاورزی و افزایش بهره وری آنها با توجه با جایگاه محوری بخش كشاورزی در برنامه های توسعه همه جانبه كشور
- تلاش در جهت كمك به تدوین قوانین كارآمد در بخش كشاورزی و همچنین تدوین تهای كشت منطقه ای و برنامه ریزی كشت ملی با توجه به بازارهای ملی و بین المللی و ظرفیتهای فرآوری، نگهداری و تجاری
- تلاش در جهت گسترش فرهنگ و ساز و كارهای كاهش ضایعات محصولات كشاورزی در تمام مراحل فرآیند تولید تا مصرف
شركت های سهامی زراعی
در اجرای قانون شركتهای سهامی زراعی و با توجه به اساسنامه مربوط طی سالهای 1347 تا 1356 ، 93 شركت سهامی زراعی تشكیل گردید كه در جریان انقلاب اكثر آنها كه هنوز نهادینه نشده بودند منحل و تعدادی نیز در سالهای بعد به شركتهای منحل شده پیوستند، بطوریكه بعد از انقلاب تنها 4 شركت باقی ماندند. در حال حاضر 30شركت سهامی زراعی در كشور فعالیت دارند. اهم اهداف تشكیل شركتهای سهامی زراعی را می توان به شرح زیر مورد توجه قرار داد:
- توسعه مكانیزاسیون كشاورزی
- جلوگیری ازخرد شدن و تقسیم اراضی مزروعی به قطعات كوچك غیراقتصادی
- افزایش راندمان آبیاری با استفاده از كشت های یكپارچه
- ممانعت از تبدیل اراضی كشاورزی برای فعالیت های غیرتولیدی
- استفاده از امكانات بالقوه موجود در توسعه اقتصادی حوزه عمل این شركت ها
- افزایش سطح زیركشت و افزایش تولید در واحد سطح ، نگهداری و بهره برداری صحیح از منابع طبیعی ، آب وخاك
- جذب نیروی انسانی فعال منطقه از طریق ایجاد و توسعه فعالیت های جانبی
- توسعه آموزش و بهبود مهارت ها و ارتقاء فرهنگ كار جمعی
انجمن صنفی (سندیكای) كارفرمایی
در اجرای مادة 131 قانون كار جمهوری اسلامی ایران و آیین‌نامه انجمن‌های صنفی و كانونهای مربوط و به منظور حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی وبهبود وضع اقتصادی کارگران كه خود متضمن حفظ منافع جامعه نیز باشد؛ انجمن های صنفی تشكیل می‌گردد .بخشی از اهداف این انجمنها عبارتند از:
• كوشش در جهت استیفای حقوق و خواستهای مشروع و قانونی اعضا
• همكاری در جهت تأسیس، تقویت و گسترش شركتهای تعاونی مربوط به وظایف انجمن به منظور برخورداری اعضا از تسهیلات بیشتر.
• حمایت ودفاع از حقوق و منافع صنفی و حرفه ای اعضا از طریق ارائه پیشنهاد و جلب پشتیبانی مراجع و سازمانهای دولتی و ملی.
• خرید، فروش و تملك اموال منقول و غیرمنقول انجمن صنفی به نام و به حساب انجمن صنفی مشروط بر آنكه به قصد تجارت و جلب نفع نباشد.
• شركت در مذاكرات حرفه ای با سایر سازمانهای كارگری ذیربط مشمول قانون و انعقاد پیمانهای دسته جمعی با سازمانهای كارفرمایی .
• پیوستن به انجمن‌های صنفی همگن به منظور تشكیل یا عضویت در كانون مربوط پس از تصویب مجمع عمومی با رعایت مقررات قانونی.
شرکتهای مشاوره و توسعه کارآفرینی بخش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست
موضوع كلی فعالیت این شرکتها عبارت است از توسعه کارآفرینی و ارائه خدمات آموزشی، ترویجی، فنی و مهندسی، سرمایه گذاری و اطلاع رسانی، بررسی، ارائه طریق، راهنمایی و پیگیری مشاوره ای شغلی بخش کشاورزی و رشته های مرتبط و صاحبان حرف.
هدف از تشکیل و فعالیت این شرکتها ایجاد اشتغال مولد، ارتقای سطح دانش کارآفرینان، گسترش فنّاوریهای نوین و ارائه خدمات تخصصی در بخش کشاورزی از طریق حمایت از کارآفرینان می باشد. حداقل60 درصد اعضاء هیأت مدیره این شرکتها باید از اعضاء سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی باشند.
* مهندس علی شفیعی علویجه - رئیس گروه حمایت و توانمندسازی تشكلها و نظام صنفی دفتر امور تشكلهای كشاورزی
واكاوی تاریخی- نظری صنف ومروری بر كاركردهای نظام صنفی كارهای كشاورزی / بخش دوم
كشاورزی ,های ,تعاونی ,بخش ,، ,صنفی ,بخش كشاورزی ,به منظور ,از طریق ,بخش کشاورزی ,كشاورزی و ,صنفی كارهای كشاورزی ,شركتهای سهامی زراعی ,شركتهای تعاونی كشاورزی ,شركتهای تعاونی تولید
درباره این سایت